Historie Kloostervelden
DE SCHUILBUNKER VAN PROVIDENTIA
De Duitse Gestapo legde in november 1942 beslag op het gehele terrein van Providentia.
De bezetters hadden van de nazi’s de opdracht gekregen om het klooster geschikt te maken voor het huisvesten en onderwijzen van een grote groep kinderen van de Hitlerjugend.
In de periode tussen februari 1943 tot uiterlijk juli 1944 werd aan de westzijde van de lange vleugel van het klooster een schuilbunker gebouwd. Hierin konden de kinderen hun toevlucht zoeken wanneer er luchtalarm af zou gaan vanwege (mogelijk) op handen zijnde bombardementen.
Van dit type schuilbunker, dat ontworpen was door de ‘Abteilung Siedlung und Bauten’ van het Reichskommissariat van Seyss Inquart in Den Haag, zijn er twee gebouwd in Nederland. Eentje hier op Providentia en de andere ligt bij de Abdij van Lilbosch in Echt (L).
De schuilbunker werd deels ondergronds en deels bovengronds gebouwd. Toen de bouw klaar was werd het gevaarte ‘ingepakt’ in een enorme berg zand (zie foto), waardoor de totale hoogte reikte tot aan de eerste verdieping van het klooster.
De bunker is nooit gebruikt voor het doel waarvoor hij gebouwd is. Wel heeft een van de broeders er nog jaren champignons in gekweekt. Niettemin wilde men van het gevaarte af. Niet alleen was het een ongevraagde, kwalijke herinnering aan de oorlog, maar de moloch lag ook behoorlijk in de weg. In eerste instantie zag men vanwege de hoge kosten af van de verwijdering, maar in 1976 had men toch voldoende middelen om het bovengrondse deel van de bunker af te laten breken. Uiteraard was daar zwaar materieel voor nodig.
De bunker kende vier compartimenten waarin mensen konden schuilen. Op de foto (gemaakt in de schuilbunker van Echt) zie je zo’n compartiment met aan de bovenkant een zogenaamd tongewelf (zeer effectief tegen instortings-gevaar) waarvoor een 44cm dikke laag van metselstenen werd aangebracht. Die laag werd ook nog eens versterkt met een 66 cm dikke laag van gewapend beton, waardoor de uiteindelijke wanddikte bijna anderhalve meter bedroeg.
De toegangssluizen vanuit de kelder hadden dezelfde vorm als de verblijfsruimtes, alleen waren ze een stuk smaller.
Verwerkte bouwmaterialen in de schuilbunker: 527 ton cement; 34,5 ton wapenijzer; 6 m3 hout; 440.000 metselstenen. De bunker was 62,7 meter lang en 11,25 meter breed.
Deze foto is met behulp van een drone gemaakt door Loet van Eijndhoven. Je ziet van bovenaf, de lange zijde van het klooster met daarvoor de weg en het grasveld. Loet heeft over de foto, de bouwtekening van de bunker geprojecteerd. Zo zie je dat het gevaarte geheel onder het grasveld heeft gelegen. Vanuit het midden van de tekening zijn het linker- en het rechterdeel van de bunker elkaars spiegelbeeld.
Je ziet aan de bovenkant van de foto twee ondergrondse toegangssluizen (links en in het midden) die in de kelder van het klooster uitkwamen. De afbuigende rechtersluis kwam bovengronds uit, direct naast de toren waar nu een onderdoorgang is. Aan de achterzijde (onderaan de foto) waren er drie bovengrondse in- en uitgangen, waar dikke stenen muren voor waren gemetseld. Deze hadden tot doel om bij een bombardement de verhoogde luchtdruk zoveel mogelijk te elimineren.
De bouwtekening is gemaakt in 1974, opdat de aannemer die het gevaarte bovengronds af zou gaan breken, precies wist hoe de bunker ondergronds was gesitueerd. Twee aardige details: tussen de linker en de rechter toegangssluizen is op de weg voor het klooster een rechthoek getekend. Die verbeeldt de vogelkooi die daar toen stond. Onderdaan de foto, links van het midden, is een ladder getekend. De broeders hadden bovenop de bunker de grondlaag geëgaliseerd en er een kas op gebouwd waarin allerlei planten werden gekweekt.
Omdat het bovengrondse deel van de bunker in 1976 is afgebroken valt er ook niets meer te bezichtigen van het bouwwerk dat met veel moeite in de oorlog is verwezenlijkt. In de kelder is nog te zien waar de twee toegangssluizen hebben gezeten, maar meer niet.
Een van de ijzeren deuren die in de bunker heeft gezeten, is nog altijd op het terrein aanwezig: hij dient als werkbank in de technische ruimte onder de kapel.
De schuilbunker in Echt is nog altijd intact. Wil je deze bezichtigen? Click dan hier
